De oude binnenstad van Córdoba ademt historie, met monumentale gebouwen als de Mezquita en verschillende prachtige paleizen. Zo ongeveer gedurende de eerste helft van mei, dus over een periode van twee weken, vindt al vele jaren het Patiofestival plaats. Elk jaar weer vormt het een hoogtepunt voor zowel bezoekers als eigenaren. Meer dan 60 patio’s in Córdoba openen hun poorten om hun privéparadijs aan de bezoekers te tonen.
Het complete verhaal staat in de winter-editie van De Tuin in vier seizoenen.
Het patiofestival in Córdoba: La Fiesta de los Patios
De eigenaren van de Patio’s in Córdoba hopen als deelnemer aan de competitie met hun patio één van de geldprijzen in de wacht te slepen, maar nog meer is het de eer waar om gestreden wordt en de traditie om van een binnenplaats met meerdere mensen te genieten. Er zijn verschillende prijzen voor verschillende typen patio’s in Córdoba, zoals voor de mooiste hedendaagse patio, de mooiste historische patio en de mooiste beplantingen en nog veel meer. Alleen een expert kan een onderscheid maken, uiteindelijk bezitten ze allemaal die overdonderende bloemenpracht. En dat allemaal in de binnenstad van het zo stokoude Córdoba, ooit door de Romeinen gebouwd.
De planten van de patio’s in Córdoba water geven
Alhoewel temperaturen van 35 graden Celsius in mei geen uitzondering zijn, is het voor zowel inwoners als bezoekers en ook de beplanting van de Patio’s in Córdoba toch nog prima te doen. Enige aanpassingen van westerse bezoekers zijn dan wel aan te raden: neem bijvoorbeeld de siësta tijdens de warmste middaguren in acht en boek een kamer met airco. Ook de beplanting staat er overal prima bij Het is daar echter wel essentieel om op tijd water te geven! Dan te bedenken dat het overgrote deel van de beplanting zich in potten en erger nog, potjes bevindt Soms zijn er wel honderden potten met potplanten als Pelargonium en Begonia tegen de wanden van de patio aangebracht.
Enkele gesprekken met eigenaren van de Patio’s in Córdoba leerde, dat er per waterbeurt wel een goede 4 tot 5 uur per gemiddelde patio moet worden uitgetrokken. Als de temperaturen echter niet tot tropische hoogten oplopen, kan er wel eens een dagje worden overgeslagen Er zijn nergens sporen van moderne bewateringssystemen te vinden. Dat water geven gebeurt dan ook ouderwets, met tuinslangen, ladders en gieters Die potplanten blijken zich echter wel uitstekend te ontwikkelen. Pelargoniums zijn hier geen eenjarige planten, maar groeien dikwijls uit tot enorme constructies, die grote stukken muur in beslag nemen. En de eigenaren zijn daar maar wat trots op!
De traditie en geschiedenis van de Patio’s in Córdoba
De traditie van het patiofestival in Córdoba blijkt ook een gevolg van de leefwijze van de inwoners van de stad. Ooit, zo’n duizend jaren geleden, woonden er volgens sommige bronnen meer dan een miljoen inwoners binnen de stadsmuren en dat was voor die tijd verschrikkelijk veel. Córdoba was daarmee zelfs de grootste stad ter wereld! Ziekten en plagen heersten er ook, vanwege de letterlijke opeenhoping van inwoners en slechte hygiënische omstandigheden. Deze eisten hun tol en het aantal inwoners nam daarna zienderogen af.
Nu, wandelend door die binnenstad die toch qua grootte nog steeds zijn beperkingen heeft, begrijp je niet waar die miljoen mensen ooit hebben gewoond. De Romeinen besloten dan ook na de bezetting van Hispania en dus ook Karduba, later Cordaba en vervolgens Córdoba genoemd, de stad te slopen en te herbouwen. Waar zij overal voor ruime lanen en wegen kozen, maakten ze in Córdoba hier toch een uitzondering op. De straten bleven smal, de muren van de huizen dik. Dat heeft te maken met het klimaat, want in deze stad kan de temperatuur zo maar oplopen tot 40 graden Celsius. Niet voor niets staat Córdoba bekend als de warmste stad van Europa! De smalle straten met witgepleisterde huizen met dikke muren zorgen ervoor, dat de hitte nooit zo kan toeslaan als op brede straten en pleinen, waar de zon vrij spel heeft. Aan de buitenkant van het huis wijst niets op de aanwezigheid van een patio, een groene oase in de stadswoestijn. Binnen die muren zorgde de patio echter voor een plaats van verkoeling, waar ‘s avonds geleefd kon worden.
Latere bewoners, na ca. 700 na Christus, waren de Moren. Die lieten overal wel hun culturele en kunstzinnige invloeden na, maar ook zij respecteerden niet alleen de leefwijze en religie van de bewoners, maar ook de bouwstijl van de stad om zo het hoofd te kunnen bieden aan de soms uitzinnige zomerse warmte. Van oudsher waren de patio’s dus de plaats waar de verschillende gezinnen die een huis bewoonden, samen kwamen en eigenlijk bekleden die patio’s nog steeds die functie. Deze binnenplaatsen waren en zijn in sommige gevallen nog steeds aanwezig in andere steden in Andalusië, zoals Granada en Sevilla. Toch hebben die binnenplaatsen zich daar nooit zo ontwikkeld als in Córdoba. Experts in Córdoba wijzen dan naar die befaamde competitie, die al terug gaat tot in 1930. Het wedstrijdelement, maar ook de verbondenheid van de eigenaren zorgen ervoor, dat tientallen patio’s elk jaar hun poorten openen.
Hoe ziet het patiofestival in Córdoba eruit?
Hoe gaat nu zo’n rondgang langs al die patio’s in Córdoba? Hoe werkt die competitie en hoe kan je zien wie er meedoen? Die patio’s in Córdoba zijn verspreid over zeven wijken. Elke wijk vecht om de mooiste prijzen en dan gaat het aan het eind ook nog eens om de individuele hoofdprijzen. Een deskundige jury bezoekt natuurlijk alle patio’s om tot een afgewogen eindoordeel te komen. Een plattegrond wordt verstrekt aan de bezoeker, waarop alle patio’s precies staan aangegeven. Elke wijk heeft een andere kleur. En dan maar wandelen…
Gedurende het festival zijn er per dag twee perioden waarop de patio’s in Córdoba te bekijken zijn. Dat is van 10.00 uur tot 14.00 uur en van 18.00 uur tot 22.00 uur. Bezoekers melden zich dan in groepjes of individueel en genieten van de bloemen- en plantenpracht. Entree is in principe gratis, maar men mag wel een kleinigheidje achterlaten. Dikwijls wijst niets aan de buitenkant van de huizen op de aanwezigheid van zo’n patio, dus hoe kan je als bezoeker nu al die patio’s vinden? Daar heeft de organisatie ooit het volgende op gevonden. Bij elke deelnemer aan het patiofestival in Córdoba staat een conifeer in een pot voor de deur en die verwijst naar de deelname. Soms zie je er wel drie staan in een straat en bij elke conifeer is het raak.
Elke wijk geeft tijdens die veertien dagen ook nog eens een groot feest en die zes feesten van zes wijken worden keurig over de veertien dagen van het festival verdeeld, een bezoeker die hier enkele dagen verblijft maakt er dus altijd minstens één mee! Daarbij zijn er ook nog eens andere fiesta’s, zoals het openings- en het sluitingsfeest. Er wordt gedanst, gezongen — flamenco! — en er wordt wijn gedronken! Vertel dat u uit Nederland komt en u staat zo met een glas wijn of beter nog, ijskoude Jerez in de hand!
Hartverwarmend, zoals de eigenaren opgaan in hun patio. U zult wel denken: na enkele patio’s heb je dat toch wel gezien? Het tegendeel is waar. Zelfs die bezoekers die maar zijdelings in groen geïnteresseerd zijn, worden getroffen door het patiovirus. Op weg naar de volgende, want die is misschien nog wel mooier. Of in ieder geval net weer wat anders. Daar, om de hoek, is er nog één. En daar staat wat verderop al weer zo’n conifeer! En heeft u ze uiteindelijk niet allemaal kunnen bezoeken, dan is dat een extra reden om weer terug te komen.
Wordt het warm, dan telkens tijdig even stoppen om een koffie te drinken, of tussen de middag ergens een heerlijke maaltijd voor weinig te gebruiken. Om twee uur sluiten de poorten en eigenlijk gaat dan heel Córdoba, zo niet heel Andalusië, dicht. Het is tijd voor de middagrust, na eerst nog de belangrijkste maaltijd van de dag te hebben gebruikt. Dan, om zes uur, begint alles weer van voor af aan…
